Gebelik ve Aşı Hakkında Merak Edilenler

Vücuda dışarıdan verilen antijenik yapılar vasıtasıyla antikor (hastalıklarla savaşmak için vücut tarafından üretilen proteinler) oluşturup hastalıklardan korunmanın sağlanması durumuna aşılama denir.  Bağışıklık oluşturulması işlemidir.

Gebelikte bazı aşıların uygulanması güvenlidir. Gebelik öncesinde, sırasında ve sonrasında kadınları ve bebeklerini enfeksiyonlara karşı korur. Gebelik esnasında yapılan aşılara karşı oluşan antikorlar, hem anneyi hem de plasentadan geçerek bebeği ciddi hastalıklardan korumaya yardımcı olur.

Grip ve boğmaca gibi inaktive edilmiş aşılar, canlı virüsü ya da virüsün versiyonunu içermez. Bu inaktive aşılar bebeğe zarar vermez, gebelikte uygulanması önerilir.

Kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR) ve suçiçeği gibi canlı aşıların gebelikte uygulanması önerilmez.

Gebelik planlıyorsanız, kadın hastalıkları ve doğum uzmanınızla tüm aşılarınızı güncellemek için konuşun. Doğurganlık çağındaki tüm kadınlar gebelik öncesinde; tetanoz, kızamık- kızamıkçık-kabakulak (MMR), difteri, hepatit B ve poliomyelite karşı bağışıklıkları sağlanmalıdır. Canlı aşı yapılanların, aşılamadan sonra en az 1 ay gebe kalmamaları önerilmektedir.

Yapılması önerilen özel aşılar yaşınıza, yaşam tarzınıza, tıbbi durumunuza, seyahat planınıza ve önceki aşılarınıza göre belirlenir.

Gebelikte hangi aşıları yaptırmalısınız?

Gebelere grip (cansız ) ve DTaP aşılarının yapılması önerilir.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), kadınların her gebeliği esnasında iki aşıyı yaptırmasını önermektedir; inaktive edilmiş grip aşısı ve DTaP (difteri, tetanoz, boğmaca) aşısı. Gebeyken grip ve DTaP aşısı yaptırınca oluşan antikorlar hem anneyi hem de plasentadan geçerek anne karnındaki bebeği koruyabilir. İlaveten bu antikorlar doğumdan sonraki ilk birkaç ayda henüz bebeğe aşı yapılmadığı dönemde bebeğinizi bazı hastalıklardan koruyabilir. Ancak bu bağışıklık zamanla azalır ve koruyuculuğu azalır. Bu nedenle bebeğinize uygun zamanda, uygun dozlarda yeniden aşı yaptırmak gerekmektedir.  

Aşılar gebeliğinizde doğru zamanda yapılırsa size ve bebeğinize büyük fayda sağlayacaktır. CDC, grip mevsiminde (sonbahar sonu, kış ve ilkbahar başına kadar) gebeyseniz grip aşısı yaptırmanızı önermektedir. CDC mümkünse Ekim ayı sonuna kadar aşı olmayı öneriyor. Milyonlarca gebe kadına yapılan grip aşıları bunun güvenli olduğunu göstermektedir. Grip aşısı olmak, doğumdan sonraki birkaç ay boyunca kendinizi ve bebeğinizi griple ilişkili komplikasyonlardan korumanın en iyi yollarından biridir.

Gebelerin DTaP aşısı yaptırması önerilir. İdeal zamanı gebeliğin 27 ila 36. haftası arasında yapılması olup 28. gebelik haftasında yapıldığında oluşan antikorlar bebeğinize geçerek doğumdan sonra 2. ayda boğmaca aşısı yapılana kadar bebeğinizi boğmacaya karşı koruyacaktır. Bu aşı, daha önce DTaP aşısını yaptırdığınızdan bu yana geçen zamana bakılmaksızın her gebelikte önerilir. Gebeliğiniz sırasında bir DTaP aşısı olmadıysanız ve hiç yaptırmadıysanız, doğumdan hemen sonra aşı önerilir.

Gebelikte hangi aşıları yaptırmamalısınız?

Gebelik esnasında yaptıracağınız aşı virüsün canlı bir versiyonunu içeriyorsa ya da canlı bir virüs içeriyorsa, aşı yaptırmadan önce genellikle bebek doğana kadar beklenilmesi tavsiye edilir. Gebelik esnasında BCG (tüberküloz aşısı), MMR, varisella (suçiçeği), zona, grip (canlı aşı), oral tifo (canlı aşış) kontraendikedir, yapılması önerilmemektedir.

Kızamık-kabakulak-kızamıkçık hastalıklardan herhangi birinin anne adayında görülmesi, özellikle gebeliğin ilk aylarında düşüğe neden olabilir. Bu yüzden MMR aşısının gebelikten en az 1 ay önce yaptırılması önerilmektedir. Gebelik planlayan anne adaylarının önceden bu aşılarını yaptırmaları ve aşıdan sonra da en az 1 ay gebe kalmamaları tavsiye edilir. Gebelik öncesi yapılan bu aşılar, gebelik süresince ve sonrasında annenin korunmasına yardımcı olur.

Suçiçeği aşısı da gebelik döneminde önerilmeyen aşılar arasında yer alır. Bu hastalığın gebelik döneminde annede görülmesi düşüğe ve fetüste anomali durumlarına nadir de olsa anne adayında pnömoni gelişmesine neden olabilir. Bu yüzden suçiçeği aşısının da gebelikten en az 1 ay önce yaptırılması önerilir. Bu aşıdan sonra da 1 ay boyunca gebe kalınmaması önem arz eder. Eğer bu canlı aşılar uygulandıktan sonra gebelik oluştuysa canlı aşıdan dolayı gebeliğin sonlandırılması tavsiye edilmez. Çünkü herhangi bir canlı aşının doğum kusurlarına neden olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur.

HPV aşısının uygulanması gebelik döneminde önerilmez. Ancak emzirme döneminde aşının uygulanmasına engel bir durum yoktur. HPV aşısı canlı virüs içeren bir aşı değildir, rekombinant bir aşıdır. Bu nedenle aşı uygulandıktan sonra gebelik gelişmişse, gebeliğin sonlandırılması önerilmez. HPV aşısının koruyucu antikor düzeyi 2. dozdan sonra başlayacaktır. Eğer 1. dozdan sonra gebelik gelişmişse, doğum sonrası 3 dozun yeniden planlanması gereklidir. Eğer 2. dozdan sonra gebelik oluşmuşsa, o zaman sadece 3. doz doğum sonrası planlanacaktır.

Hepatit A, Hepatit B, meningokok, Japon ensefaliti, çocuk felci (cansız), tifo (cansız), şarbon (temas sonrası), kuduz (temas sonrası), sarı humma (yolculuk öncesi) ve çiçek (temas sonrası) aşısı risk durumuna göre önerilen aşılardır. Doktorunuz tarafından faydaların risklerden daha ağır bastığı belirlendiği durumlarda gebelikte bu aşılar yapılabilir. Bu aşılardan herhangi biri uygulandıktan sonra gebelik oluşursa, doktorunuzla konuşun. Doğumdan sonra gerekirse daha fazla aşı dozu verilmelidir.

Gebelikte aşı uygulamasına bağlı yan etkiler nelerdir?

Aşılar, insanlarda bazen yan etkilerin görülmesine yol açabilir. Söz konusu gebe kadınlar olduğu zaman, aşıların yan etkileri üzerinde daha fazla durulması gerekir. Gebelik ve aşı üzerine yapılan çalışmalar, bu yan etkilerin ortaya konulmasına olanak tanımıştır. Gebelik döneminde her anne adayına yaptırılması önerilen aşıların uygulamaya bağlı önemli bir yan etkiye neden olduğu gösterilmemiştir. Bu aşılar nedeniyle ortaya çıkan yan etkiler, genellikle bir ya da birkaç günde ortadan kalkar. Aşı yerinde kızarıklık ve şişlik olması, aşı uygulanan bölgede kaşıntı yaşanması, halsizlik, ağrı, ateş ve zaman zaman da mide bulantısı gibi yan etkiler görülebilir. Bunların hepsi normal görülebilecek yan etkiler arasında yer alır ve genellikle birkaç günde geçer. Bunların dışında yan etkilerin gelişmesi durumunda kadın doğum uzmanına başvurulması önerilmektedir.

Emzirirken aşı yaptırmak güvenli midir?

Doğumdan hemen sonra, emzirirken bile rutin aşıları yaptırmak güvenlidir. Emziren kadınlara çiçek hariç canlı ya da cansız aşılar yapılabilir. Canlı aşılar annede enfeksiyon yaratabilir, bazıları süte geçer ama bebeği enfekte etmez. Suçiçeği süte geçemez, kızamıkçık süte geçer ama bebeği enfekte edemez. Emziren anne sarıhumma bölgesine gitmesi kaçınılmazsa, aşılanabilir.